Materieel & uitrusting
Fort Worth, Texas (VS) - Lockheed Martin bouwt aan een naarstig tempo aan de nieuwste generatie gevechtstoestellen, de F-35 Lightning II. België heeft er in totaal 34 besteld. Niet minder dan twintig landen hebben de F-35 aangeschaft waaronder dertien Europese landen. Elf daarvan zijn NAVO-bondgenoten. Daardoor hebben we binnenkort samen de meest geïntegreerde en geavanceerde luchtgevechtscapaciteit ter wereld. Laten we een kijkje nemen onder de motorkap en zien wat deze stealth fighter allemaal te bieden heeft aan nieuwe technologie.
De ontwikkeling van een jachtbommenwerper van de vijfde generatie begon bijna dertig jaar geleden met het Joint Strike Fighter-programma. De Belgische regering besloot niet mee in de ontwikkeling van de F-35 te stappen en pas later, via een eigen competitie, een opvolger voor de F-16 te kiezen. Daaruit bleek uiteindelijk dat de F-35 alsnog de beste keuze was. Voor de gans nieuwe capaciteit opgebouwd rond 34 exemplaren van de F-35 werd een investeringsbedrag van 3,8 miljard euro uitgetrokken.
De F-35’s van de Lightning II-familie zijn zonder twijfel de meest geavanceerde jets ter wereld. Geen enkel jachtvliegtuig in zijn klasse is zo vooruitstrevend als de Lightning II. Er zijn drie totaal verschillende concepten ontwikkeld van dit vijfde generatie jachtvliegtuig.
Het eerste Belgische toestel werd in december 2024 geleverd aan Luke Air Force Base in Arizona. We zijn toegetreden tot de kring van F-35 gebruikers in de NAVO. Met een aantal van die landen hebben we historisch al heel sterke samenwerkingsverbanden. Met de landen van de European Participating Air Forces (EPAF) hebben we immers al enkele decennia samengewerkt om de F-16 te ontwikkelen en in gebruik te nemen. Daarnaast kunnen we via het concept van de European Air Wing (EAW) gezamenlijke buitenlandse opdrachten aan.
De F-35 zal ons dus toelaten om samen met onze bondgenoten onze luchtmiddelen op dezelfde geïntegreerde manier in te zetten, in samenwerking met andere krijgsmachtdelen (joint) en in een NAVO-, EU- of coalitieverband. Zo kunnen we de belangen van België verdedigen op alle plaatsen waar de regering ons nodig heeft.
De F-35A krijgt vorm op een productielijn van 1,6 km lang in Fort Worth in de Verenigde Staten. In totaal kost het zo’n 58.000 manuren om één toestel te bouwen. De jet ontvangt er onder meer een geavanceerde bedekking om detectie door vijandelijke radar te voorkomen. Op een basis van aluminium en titanium panelen komt een lichtgevende groene primer. Hierop komt vervolgens een radarabsorberende laag. Die RAM-coating is een composiet, gebaseerd op polymeer, ontworpen om elektromagnetische golfenergie te absorberen.
De F135-motor van de F-35A is de krachtigste die tot op vandaag in een gevechtsvliegtuig is ingebouwd. De topsnelheid bedraagt zo’n 1.900 km/u. Dat lijkt op het eerste zicht minder dan de F-16, maar de F-35 doet dat wel met bewapening en met sensoren, terwijl die in de praktijk de topsnelheid van de F-16 beperken. Een ongeëvenaarde combinatie van kracht, sensoren en verwerkingscapaciteit geeft dit vliegtuig dus de nodige superioriteit.
De F-35A is de pure jachtbommenwerper die vanaf een luchtmachtbasis opereert en zet de lijn verder van de huidige F-16. Het is die variant die de Belgische regering heeft aangekocht, net als onder meer de Nederlandse, Deense en Noorse. De F-35B is de versie die short take off and (vertical) landing mogelijk maakt. Die moet kunnen opereren op een kleinere klasse van vliegdekschepen met een jump jet-platform. Tot slot is er de F-35C, speciaal ontworpen om de zware deklandingen en katapultlanceringen op een klassiek vliegdekschip aan te kunnen.
De cockpit van de F-35A is verder geëvolueerd uit het concept van de glass cockpit. Bye-bye analoge wijzerplaten en welkom technologie van de 21ste eeuw. De boordinstrumenten zijn virtueel ingebouwd in een dubbel touchscreen van 50 cm bij 20 cm. De lay-out daarvan is volledig aanpasbaar en toegespitst op de toekomstige gebruikers: jonge piloten die opgegroeid zijn met een smartphone in de hand.
Op de F-35A zijn alle mogelijke technieken voor een lage waarneembaarheid (low observability) toepast. Zo draagt het toestel zijn bewapening en sensoren binnenin, wat zorgt voor een gladde, slanke romp. Daardoor reflecteert het vliegtuig veel minder het vijandig radarsignaal. Verder kunnen de boordzenders heel discreet uitzenden. Er is ook speciale aandacht besteed aan een heel gladde afwerking van de oppervlakken, perfect geïntegreerde antennes en speciale geometrische constructies, om het radarbeeld zo klein en zo discreet mogelijk te houden.
Een van de hoofdopdrachten van de F-35A is om de grond-luchtsystemen van de tegenstander te neutraliseren en zo een luchtoverwicht te behalen. Een vliegtuig van 16 meter lang is niet letterlijk onzichtbaar, maar als de vijandelijke detectiesystemen het vliegtuig niet opmerken, is dat feitelijk wel zo. Dat opent de weg naar ander tactieken die onze Luchtcomponent tot nog toe niet in de strijd kon werpen. Waarom bijvoorbeeld het risico van een luchtgevecht aangaan en je aanwezigheid bekendmaken. Je kan ook kiezen om een luchtgevecht te ontwijken en je geplande missie voortzetten.
Bij opdrachten waarbij de stealth-eigenschappen minder nodig zijn, kan de F-35A in een beast modus ingezet worden. Dit houdt in dat het toestel extra munitie onder de romp en vleugels meekrijgt.
De F-35A geeft de piloten een gigantische situational awareness. Met dit toestel krijgen we een enorme sprong voorwaarts in data- en sensorfusietechnologie. Zo geeft de augmented reality-helm de piloot een nooit eerder gezien zicht op het strijdtoneel. De pilotenhelm van de F-35A is een integraal onderdeel van het wapensysteem. Allerlei data worden aan de binnenkant van het vizier geprojecteerd, eventueel samen met het 360 gradenbeeld van zes externe camera's. Door dit totaalbeeld kunnen piloten zelfs naar beneden kijken, dwars door de vloer van de cockpit heen, en het terrein onder het vliegtuig zien.
De piloot kan niet alleen de gegevens bekijken van de sensoren van zijn eigen toestel. Hij kan ook de data van andere F-35's raadplegen, zelfs al vliegen die vele kilometers verderop. Door de beschikbare gegevens massaal te delen, krijgt elke piloot een volledig beeld van de volledige gevechtsomgeving. F-35A-piloten zitten dus nooit echt alleen in de cockpit. Ze maken deel uit van een virtueel collectief, wat hen de beste garantie biedt op overleving en succes in het toekomstige strijdtoneel.
Die doorgedreven vorm van data fusion zorgt ervoor dat F-35A-piloten meer vrijheid van denken hebben. Ze moeten zich nu niet meer concentreren op elk vluchtsysteem apart om van daaruit af te leiden wat dat betekent voor hun controle over het wapensysteem. De data fusion helpt de piloot om het grotere geheel te zien en stelt de piloot zelf tactieken voor. De tactische leercurve van de piloten gaat hierdoor snel omhoog. Elke piloot van deze vijfdegeneratiejet is nu als het ware een heuse battlespace commander.
1997
De conceptdemonstratiefase van het Amerikaanse Joint Strike Fighter programma gaat van start. Lockheed Martin is een van de twee geselecteerde bedrijven. Het andere bedrijf is Boeing met de X-32.
Oktober 2001
De Lockheed Martin X-35 is de winnaar van de wedstrijd en werkt samen met Northrop Grumman en BAE Systems om met de productie te beginnen.
Februari 2006
Het eerste prototype van de F-35A rolt uit de assemblagefabriek in Fort Worth, Texas (VS).
7 Juli 2006
De F-35 krijgt zijn officiële benaming: Lightning II.
December 2006
Eerste vlucht van de F-35.
Februari 2011
Eerste vlucht van een F-35 uit productie.
September 2014
Oprichting ACCAP-team. Dat staat in voor het Belgische aankoopdossier voor de opvolger van de F-16, met inbegrip van de toewijzingsprocedure, de planning en de gunningscriteria.
Juni 2014
De marktbevraging start voor de opvolger van de F-16.
7 september 2017
Uiterste datum voor de kandidaten om de initiële offerte van de volgende generatie Belgische gevechtsvliegtuigen in te dienen. Uiteindelijk dienen enkel het F-35 Program Office (F-35) en het Britse ministerie van Defensie (Eurofighter) offertes in.
Start van de onderhandelingen.
14 februari 2018
Uiterste datum voor het indienen van de best and final offers.
25 oktober 2018
De federale regering hakt de knoop door in het dossier van de nieuwe jachtvliegtuigen voor het Belgische leger en kiest voor de Lockheed Martin F-35A.
April 2022
Jan De Nul nv zal, in samenwerking met de ontwerpbureaus Arcadis en Burns&McDonnel, de nieuwe infrastructuur voor de F-35A in Kleine-Brogel en in Florennes bouwen. Ieder F-35A complex wordt gerealiseerd onder de formule Design, Build & Maintain (DBM). Een eerste gedeeltelijke voorlopige oplevering van de gebouwen in Florennes is voorzien in de zomer van 2024.
2024
Levering van de eerste F-35A voor de Belgische Luchtcomponent. De eerste F-35A’s blijven in de VS om in te staan voor de opleiding van onze piloten en technici.
2025
Geplande aankomst van de eerste F-35A’s op de vliegbasis van Florennes.
2027
Geplande aankomst van de eerste F-35A’s op de vliegbasis van Kleine-Brogel.
2030
Levering van de laatste van de 34 bestelde F-35A toestellen.
Multirole gevechtsvliegtuigen zoals de F-35A, zijn in staat om zowel luchtverdedigings-, luchtaanvals-, grondaanvals- en verkenningstaken (binnen de keten intelligence, surveillance & reconnaisance) uit te voeren. Deze gevechtsvliegtuigen hebben ook een belangrijke rol in de ondersteuning van landtroepen door luchtoverwicht te creëren en directe luchtsteun (close air support) te leveren. Zij kunnen ook ondersteuning bieden aan maritieme vlootverbanden.
In vredestijd verwacht de NAVO dat elke lidstaat zijn deel van het NAVO-luchtruim bewaakt. Dat maakt deel uit van de collectieve zelfverdediging voor het hele bondgenootschap. Die QRA-opdracht (quick reaction alert) voor de NAVO is een kerntaak voor Defensie en sluit aan bij een bijkomende, ondersteunende taak van nationale veiligheid. De Luchtcomponent stelt zich als ambitie om twee jachttoestellen in te zetten voor de QRA-opdracht. De F-35A zal die taak overnemen wanneer ze de F-16 volledig heeft vervangen bij de Luchtcomponent.
In een modern conflict, waarbij de vijand een recent en uitgebouwd luchtafweersysteem heeft, zijn de overlevingskansen van een jachtvliegtuig van de vijfde generatie vele malen groter dan een van de vierde generatie. In de eerste fase van een dergelijk conflict is de hoofdopdracht van de F-35A om door te dringen tot voorbij de gesofisticeerde vijandelijke luchtafweer. Daarachter zal ze dan bedreigingen lokaliseren en uitschakelen. De F-35A kan dit doen door haar stealth-karakter en door de fusie van gegevens van het arsenaal aan passieve en actieve sensoren. Die bieden de piloot een schat aan informatie, wat tot de overlevingskansen bijdraagt.
Als een conflict zich verderzet en de vijandelijke luchtverdedigingsmiddelen vernietigd zijn, heeft de F-35A zijn op stealth gebaseerde overlevingsvermogen niet langer nodig. Dan kan het toestel overschakelen op het dragen van grote externe belastingen aan de vleugels.
In die zogenaamde beast mode kan de F-35 gecombineerd diverse munitie vervoeren: twee AIM-9X lucht-luchtmissiles (op pylonen), twee AIM-120 AMRAAM lucht-luchtmissiles (in het interne bommenruim), vier GBU-31 2.000 ponds lucht-grondbommen (op pylonen) en vier GBU-31 PGM precisiegestuurde lucht-grondbommen (in het interne bommenruim). Die beast-configuratie dient voornamelijk om vanuit de lucht de grondtroepen op het terrein te ondersteunen: close air support (CAS).
Onze veiligheid begint in het buitenland. Daarom geven honderden militairen dagelijks het beste van zichzelf in operatiegebieden over de hele wereld.
Onze missie in
Sinds 2014 zijn de relaties met Rusland opnieuw gespannen. De NAVO versterkt haar aanwezigheid in Oost-Europa om zo haar vastberadenheid te tonen, zowel op land (Enhanced Forward Presence), in de lucht (Baltic Air Policing) als op zee (Standing NATO Mine Countermeasures Group). Op 24 februari 2022 werd met de Russische inval in Oekraïne duidelijk dat de inspanningen van de NATO niet overbodig zijn.
Onze missie Oost-EuropaOnze missie in
De Dienst voor Opruiming en Vernietiging van Ontploffingstuigen (DOVO) heeft haar hoofdkwartier in Oud-Heverlee. Ze staat in om achtergebleven munitie en niet-ontplofte explosieven op te ruimen, te neutraliseren en te ontmantelen.
Onze missie België: DOVOOnze missie in
Onze Luchtcomponent bewaakt samen met Nederland permanent het luchtruim boven de Benelux. Een radarsysteem en -operatoren houden een oogje in het zeil. Om België en zijn inwoners te beschermen, kunnen jachtvliegtuigen verdachte toestellen in het luchtruim onderscheppen, controleren en desnoods neutraliseren.
Onze missie de Benelux: QRAWerken bij Defensie is niet zomaar een job, het is een missie. Soms zal je verder moeten gaan dan je zelf wist dat je kon. Maar daar krijg je ook veel voor terug: voldoening, vrienden voor het leven, het gevoel dat je een verschil maakt.
Gelijke kansen
Iedereen gelijke kansen. Veel werkgevers goochelen ermee. Maar hoe vaak is dat ook de realiteit? Bij Defensie wel. Het ligt namelijk vast in de wet. Je krijgt dezelfde kansen als iedereen ongeacht je achtergrond, je geslacht of je geaardheid.
Waarden
De waarden Integriteit, Loyauteit, Respect en Moed vormen het DNA van onze organisatie. Ze bepalen hoe we met elkaar omgaan, hoe we ten dienste staan van onze maatschappij en hoe we invulling geven aan de opdrachten die ons toevertrouwd worden.
Teamwork
Je staat er nooit alleen voor. Er staan steeds collega's naast jou op wie je kan bouwen. En samen een uitdaging aangaan, dat schept een onvergetelijke band.
François (25), Elektromecanicien (voertuigen)
Yannick (35), Onderofficier Infanterie
Kevin (24), Soldaat technicus vliegtuigen
Pieter (28), Force Protection
Fred (37), Onderofficier CBRN
Joyce (32), Onderofficier ICT
Sara (24), Onderofficier medisch laboratorium technoloog
Mégane (27), Magazijnier
Stephan (41), Piloot
Pablo (41), Burger technisch tekenaar
Sam (25), Soldaat kannonnier
Dieter (21), Infanterist
Thomas (24), Onderofficier vliegtuigtechnicus
Loïc (23), Elektromecanicien (ondersteuningssystemen)
Chris (25), Officier dek Marine
Alexander (23), Officier ICT system engineer
Rémi (32), Officier burgerlijk ingenieur
Sophy (21), Officier ingenieur
John (47), Onderofficier Artillerie
Johan (28), Verantwoordelijke communicatie en netwerken
Tom (19), Elektromecanicien (voertuigen)
Maxime (29), Onderofficier munitie technieker
Matthias (33), Officier tandarts
Elisabeth (30), Officier arts
Ruben (43), Officier reservist chirurg
Tom (25), Ambulancier Paracommando
Axel (36), Technicus communicatie en informatiesystemen
Frédéric (45), Frédéric, reservist verbindingsofficier bij de marine
Thierry (35), Burger Cyber Security Expert
Céline (32), Geneesheer
Wendy (33), Radar/sonar operator
Sander (32), Onderofficier navigatie
Arnaud (38), Bachelor Avionics
Jessica (30), Onderofficier kok
Marvin (28), Onderofficier technieker elektronica en optronica
Xavier (35), Technisch officier Marine
Jurgen (30), Onderofficier Paracommando
Kevin (31), Ambulancier Paracommando
Arne (24), Onderofficier maritieme verbindingen
Katrijn (26), Officier kinesitherapeute
Cédric (30), Beheerder wisselstukken
Sigrid (28), Luchtverkeersleider
Michel (50), Hulptechnicus
Didier (34), Bachelor in Verpleegkunde
Sarah (29), Burger jurist
Laura (25), Officier luchtgevechtsleidster
Fabrice (33), Soldaat CBRN
François (25), Officier maintenance manager
Niels (27), Vliegveldbrandweer
Kervan (38), Opleider van rekruten Paracommandos
Tom (32), duiker/ontmijner
Lori (21), Matroos
Stéphane (37), Student reservist onderofficier ICT
Rodolphe (21), Onderofficier inlichtingen
Guillaume (32), Instructeur bij de Marine
Florent (27), Mechanieker auto en vrachtwagen