Oefening B-FAST: militairen en burgers ‘herstarten’ de luchthaven van Sofia

Van 7 tot 12 september 2025 vond in Bulgarije de internationale rampenoefening Bulgaria 2025 plaats, georganiseerd door het Euro-Atlantic Disaster Response Coordination Centre (EADRCC) van de NAVO en het Bulgaarse ministerie van Binnenlandse Zaken. Onder de 1.182 deelnemers uit meer dan 20 landen onderscheidden de Belgen van het B-FAST-team (Belgian First Aid and Support Team) zich door voor het eerst in het buitenland een nieuwe capaciteit in te zetten: de Air Operations Support Capacity (AOSC).

Wanneer zich een ramp voordoet, stort de infrastructuur in, raken wegen geblokkeerd en valt de communicatie uit. In die chaos kan een landingsbaan een echte reddingslijn zijn voor een hele regio.

De AOSC, de militaire capaciteit binnen B-FAST, werd anderhalf jaar geleden ontwikkeld en heeft als taak om in rampgebieden snel de functionaliteit van een luchthaven of landingsbaan te herstellen. Gespecialiseerde militaire teams zorgen voor de heropstart van de luchtvaartinfrastructuur. Burgers nemen de luchtverkeersleiding, de grondafhandeling van vliegtuigen en de douaneprocedures op zich, zodat de internationale hulp soepel en veilig kan worden aangevoerd.

“Het is de eerste keer dat we deelnemen aan een internationale oefening georganiseerd door de NAVO”, legt majoor Torfs, B-FAST-coördinator voor Defensie, uit. “Het hoofddoel is om deze capaciteit verder te ontwikkelen. We moeten onze processen testen, knelpunten in kaart brengen en nagaan of onze uitrusting volstaat om een tiental dagen operationeel te blijven.”

Een sleutelrol in een complexe noodhulpketen

Concreet bestond de oefening erin dat de leden van de AOSC snel middelen inzetten op een buitenlandse luchthaven – in dit geval Sofia – om de lokale autoriteiten te ondersteunen of zelfs te vervangen wanneer die door een ramp niet meer in staat waren hun taken uit te voeren.

“De grootste uitdaging is om onze uitrusting te installeren in samenwerking met de Bulgaarse autoriteiten”, benadrukt majoor Torfs. “In een oefencontext zijn de beperkingen groot, want de luchthaven moet normaal blijven functioneren.”

Verschillende profielen, één en dezelfde missie
Wat B-FAST uniek maakt, is de interdepartementale structuur, die naast Defensie ook de diensten van de Eerste Minister, de FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Volksgezondheid & Leefmilieu, Binnenlandse Zaken en Begroting betrekken. Dankzij deze veelzijdigheid aan middelen en expertise kan B-FAST snel een volledige hulpoperatie op poten zetten, zoals de interventie na de aardbevingen in Turkije in 2023.

Florence Bidoul, projectmanager bij B-FAST, vervulde tijdens deze oefening de rol van Liaison Officer en Information Manager. “Mijn rol is om de link te leggen tussen de internationale coördinatieteams en onze AOSC-capaciteit. Ik verzamel zoveel mogelijk informatie om onze acties te sturen en de noden in kaart te brengen.”

Het parcours van deze burgerdeskundige illustreert de diversiteit van de profielen. Na tien jaar als vroedvrouw behaalde ze een master in de volksgezondheid en sloot ze zich aan bij B-FAST. “Wat mij motiveert, is dat ik de Europese opleidingen rond civiele bescherming nu in een operationele context kan toepassen.”

Voorbereiding ten dienste van de Europese veerkracht

De oefening Bulgaria 2025 beperkte zich niet tot het testen van technische procedures. Ze benadrukte het essentiële samenspel tussen militairen en burgers, allemaal gemobiliseerd om bij internationale crisissen doeltreffend te kunnen optreden. “De kracht van B-FAST ligt in die diversiteit”, bevestigt Florence. “Iedereen brengt zijn expertise in en we leren samenwerken.”

Deze internationale primeur bereidt ook rechtstreeks de Europese certificering van de AOSC voor, gepland in 2026, en bevestigt de ambitie van B-FAST en Defensie om in crisissituaties een luchtcapaciteit te ontplooien die de weg vrijmaakt voor internationale hulp.