Niet-destructief onderzoek: veiligheid begint bij wat je niet ziet

Een klein, onzichtbaar scheurtje in de structuur van een vliegtuig kan aanzienlijke gevolgen hebben. Tijdens een vlucht kan zo’n scheur groeien en uiteindelijk leiden tot een breuk of zelfs een crash. De taak van de dienst Non-Destructive Inspection (NDI) is om dit soort scenario’s te voorkomen. Specialisten sporen met geavanceerde technieken onzichtbare scheuren en defecten op in verschillende structuren. Zo dragen ze rechtstreeks bij aan de veiligheid en paraatheid van Defensie.

Als onderdeel van het Departement Aeronautical Material voert de dienst NDI inspecties uit op een brede waaier aan militair materieel. Ongeveer 80% van deze inspecties betreft vliegtuigstructuren, maar ook voertuigen, vaartuigen en wapensystemen worden onderzocht.

“Alle diensten van Defensie kunnen bij ons aankloppen voor een inspectie”, legt adjudant-majoor Verbeke, adjunct-verantwoordelijke, uit. “Dat kan gaan van een elektronicadienst die iets inwendig wil bekijken zonder het stuk open te maken, tot veiligheidsdiensten die verborgen microfoons in materiaal willen opsporen. Meestal heeft een dienst een probleem opgemerkt en helpen wij vaststellen of het om een scheur, corrosie of gewoon een kras gaat.”

Onmisbaar voor veiligheid

De dienst inspecteert onder meer F-16’s, A400M-transportvliegtuigen, NH90-helikopters, ankerkettingen, lasnaden in scheepswanden en zelfs de detonatiekamer van de Dienst voor Opruiming en Vernietiging van Ontploffingstuigen (DOVO).

“Ons werk draagt rechtstreeks bij aan de operationele paraatheid van Defensie”, benadrukt adjudant-majoor Verbeke. “Veilig materieel betekent dat onze militairen hun werk kunnen doen zonder zich zorgen te maken over defecten.”

Materiaal in topconditie

Om zelfs de kleinste defecten op te sporen, gebruikt de dienst verschillende gespecialiseerde technieken. Ultrasoon onderzoek stuurt geluidsgolven door het materiaal om interne scheuren op te sporen. Radiografie werkt met röntgenstralen, zoals een medische scanner, en toont wat zich binnenin een structuur afspeelt.

Daarnaast passen de specialisten ook wervelstroominspectie toe, waarbij geleidende materialen worden gecontroleerd op scheuren of onregelmatigheden net onder het oppervlak. Penetrantonderzoek maakt met kleurstof of fluorescerend middel oppervlakkige scheurtjes zichtbaar. Magnetisch onderzoek toont scheuren in ferromagnetische materialen, zoals staal en ijzer.

Welke techniek er ook wordt gebruikt, het doel blijft hetzelfde: defecten opsporen nog voor ze gevaarlijk worden. Zo helpt de dienst incidenten te voorkomen, onderhoudskosten te beperken en de levensduur van materieel te verlengen.

Steeds sneller en efficiënter

De gebruikte technologieën evolueren voortdurend. Waar voorheen nog met analoge film werd gewerkt, gebruikt de dienst vandaag digitale systemen. “Vroeger moesten we de beelden ontwikkelen, wat tot een uur kon duren”, zegt Verbeke. “Nu hebben we onmiddellijk een digitaal beeld en kan een vliegtuig dezelfde dag nog operationeel verklaard worden.”

Ook het inspectiemateriaal zelf is compacter en krachtiger geworden. Dankzij moderne batterijen en draagbare toestellen kunnen NDT-teams hun werk efficiënt uitvoeren, zowel in België als tijdens buitenlandse opdrachten.

“Nieuwe materialen vragen om nieuwe inspectietechnieken”, besluit adjudant-majoor Verbeke.” We blijven ons bijscholen, zodat Defensie altijd kan rekenen op betrouwbaar materieel. Dat maakt de job niet alleen belangrijk, maar ook interessant.”