Defensie en de VN: 80 jaar inzet voor vrede

De Verenigde Naties (VN) vieren hun tachtigste verjaardag. Sinds de eerste vredesmissies zijn tienduizenden Belgische militairen over de hele wereld ingezet. En vandaag? Defensie blijft bijdragen aan de collectieve veiligheid door militairen op te leiden en technische expertise te leveren - maar met kleinere contingenten.

Op 24 oktober 1945 treedt het Handvest van de Verenigde Naties in werking. Tachtig jaar later verenigt de organisatie 193 staten rond gemeenschappelijke doelstellingen: het handhaven van vrede en internationale veiligheid, het beschermen van de handhaven, mensenrechten beschermen en het bevorderen van duurzame ontwikkeling bevorderen. António Guterres, secretaris-generaal van de VN, benadrukt: “De huidige uitdagingen zijn enorm. Escalerende conflicten, klimaatverandering, technologische bedreigingen: geen enkel land kan die alleen het hoofd bieden.”

De ogen en oren van de wereld

In 1948 stuurt België zijn eerste militaire waarnemers naar het Midden-Oosten, in het kader van de UNTSO-missie (United Nations Truce Supervision Organization), die nog steeds actief is.

Commandant Bart, een Belgische blauwhelm die momenteel deel uitmaakt van de UNTSO-missie met militairen uit 23 landen, zegt: “Deze missie plaatst me midden in de geopolitieke realiteit, in een veeleisende operationele omgeving. De wapenstilstand tussen Israël en Libanon is fragiel. Elke dag worden we geconfronteerd met beschietingen, drone-aanvallen, angst en vernielingen. Tijdens patrouilles worden we geconfronteerd met het lijden van de bevolking, intimidatie en bezetting.”

Hij onderstreept het belang van zijn opdracht: “Als militaire waarnemer zijn we de ogen en oren van de secretaris-generaal van de VN. Onze rapporten vormen een neutraal en onpartijdig bewijs van wat er op het terrein gebeurt.”

Meer dan 20.000 Belgische blauwhelmen

Sommige missies maken een diepe indruk op de Belgische militairen, zoals in Kasjmir, waar ze van 1949 tot 2005 deelnemen aan een observatieoperatie. Zo ook de Koreaanse oorlog. Tussen 1950 en 1953 vechten meer dan 3.000 Belgische en Luxemburgse militairen in het Vrijwilligerskorps voor Korea, de Belgian United Nations Command.

Een honderdtal keert nooit terug. Eind oktober vorig jaar wordt hun nagedachtenis geëerd tijdens het bezoek van luitenant-generaal Derek Macaulay, een hoge verantwoordelijke van het VN-commando.

In de jaren 1990 vormenvormt de Balkan een belangrijk strijdtoneel in Europa. Bijna 10.000 Belgische militairen nemen deel aan verschillende missies in ex-Joegoslavië. Ze houden toezicht, beschermen, herstellen woningen en brengen humanitaire hulp. In Afrika engageert België zich in Somalië en Rwanda. Op 7 april 1994 worden tien Belgische paracommando's vermoord in de Rwandese hoofdstad Kigali, terwijl de genocide op de Tutsi’s begint.

Begin jaren 2000 worden kleinere contingenten ingezet in Ivoorkust, Burundi, Soedan en vooral Libanon. Tussen 2006 en 2014 nemen bijna 5.500 Belgische militairen deel aan UNIFIL (United Nations Interim Force in Lebanon), onder meer voor dringende medische hulp.

Sinds 1948 heeft België meer dan 23.800 blauwhelmen en vijf force commanders geleverd voor VN-operaties, die het volledige operationele spectrum bestrijken: infanterie, ontmijning, logistiek, technische steun, medische ondersteuning, marine- en luchtondersteuning.

Belgische expertise ten dienste van de blauwhelmen

Vandaag is de inzet van Defensie aangepast aan de hedendaagse uitdagingen. “Onze prioriteiten liggen momenteel bij rekrutering, opleiding, het verwerven van nieuwe capaciteiten en missies aan de oostflank van de NAVO”, legt kolonel Philippe Goffin uit, militair adviseur bij de Permanente Vertegenwoordiging van België bij de VN. “Directe deelname aan vredesoperaties blijft dus beperkt.”

Defensie kiest nu voor kleine, hooggekwalificeerde teams. Onze militairen trainen buitenlandse blauwhelmen in gespecialiseerde domeinen: eerste hulp, explosievenopruiming, bestrijding van geïmproviseerde explosieven en commando- en inlichtingensystemen. Deze opleidingen van enkele weken, georganiseerd in buitenlandse voorbereidingscentra, versterken de lokale capaciteiten en zetten tegelijkertijd de Belgische knowhow in de verf.

Kolonel Philippe Goffin licht toe: “België overweegt ook toe te treden tot het Partnership for Technology in Peacekeeping, een initiatief van de VN om innovatieve oplossingen in operaties te integreren. Ons land zou zijn expertise op het gebied van telegeneeskunde, cyberveiligheid en medisch transport per drone kunnen inbrengen.”

Meer informatie

Naast militaire acties ondersteunt België vredesoperaties ook financieel en door burger- en politiepersoneel naar het terrein te sturen.

Ontdek de initiatieven van de VN ter ere van haar 80-jarig bestaan op UN 80th anniversary | United Nations of ontdek onze missies op www.mil.be.